[તૈત્તિરીય ઉપનિષદ્ – શીક્ષાવલ્લી] ᐈ Taittiriya Upanishad Shikshavalli In Gujarati Pdf

Taittiriya Upanishad- Shikshavalli Lyrics In Gujarati

હરિઃ ઓમ્ ॥ શં નો॑ મિ॒ત્રશ્શં વરુ॑ણઃ । શં નો॑ ભવત્વર્ય॒મા । શં ન॒ ઇંદ્રો॒ બૃહ॒સ્પતિઃ॑ । શં નો॒ વિષ્ણુ॑-રુરુક્ર॒મઃ । નમો॒ બ્રહ્મ॑ણે । નમ॑સ્તે વાયો । ત્વમે॒વ પ્ર॒ત્યક્ષં॒ બ્રહ્મા॑સિ । ત્વમે॒વ પ્ર॒ત્યક્ષં॒ બ્રહ્મ॑ વદિષ્યામિ । ઋ॒તં વ॑દિષ્યામિ । સ॒ત્યં વ॑દિષ્યામિ। તન્મામ॑વતુ । તદ્વ॒ત્તાર॑મવતુ । અવ॑તુ॒ મામ્ । અવ॑તુ વ॒ક્તારમ્᳚ । ઓં શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॑ ॥1॥

ઓં શીક્ષાં વ્યા᳚ખ્યાસ્યા॒મઃ । વર્ણ॒-સ્સ્વરઃ । માત્રા॒ બલમ્ । સામ॑ સંતા॒નઃ । ઇત્યુક્ત-શ્શી᳚ક્ષાધ્યા॒યઃ ॥2॥

સ॒હ નૌ॒ યશઃ । સ॒હ નૌ બ્ર॑હ્મવ॒ર્ચસમ્ । અથાતસ્સગ્-મ્હિતાયા ઉપનિષદં વ્યા᳚ખાસ્યા॒મઃ । પંચસ્વધિક॑રણે॒ષુ । અધિલોકમધિજ્યૌતિષ-મધિવિદ્ય-મધિપ્રજ॑-મધ્યા॒ત્મમ્ । તા મહાસગ્-મ્હિતા ઇ॑ત્યાચ॒ક્ષતે । અથા॑ધિલો॒કમ્ । પૃથિવી પૂ᳚ર્વરૂ॒પમ્ । દ્યૌરુત્ત॑રરૂ॒પમ્ । આકા॑શ-સ્સં॒ધિઃ ॥3॥ વાયુઃ॑-સ્સંધા॒નમ્ । ઇત્ય॑ધિલો॒કમ્ । અથા॑ધિજ્યૌ॒તિષમ્ । અગ્નિઃ પૂ᳚ર્વરૂ॒પમ્ । આદિત્ય ઉત્ત॑રરૂ॒પમ્ । આ॑પસ્સં॒ધિઃ । વૈદ્યુત॑સ્સંધા॒નમ્ । ઇત્ય॑ધિજ્યૌ॒તિષમ્ । અથા॑ધિવિ॒દ્યમ્ । આચાર્યઃ પૂ᳚ર્વરૂ॒પમ્ ॥4। અંતેવાસ્યુત્ત॑રરૂ॒પમ્ । વિ॑દ્યા સં॒ધિઃ । પ્રવચનગ્-મ્॑ સંધા॒નમ્ । ઇત્ય॑ધિવિ॒દ્યમ્ ॥ અથાધિ॒પ્રજમ્ । માતા પૂ᳚ર્વરૂ॒પમ્ । પિતોત્ત॑રરૂ॒પમ્ । પ્ર॑જા સં॒ધિઃ । પ્રજનનગ્-મ્॑ સંધા॒નમ્ । ઇત્યધિ॒પ્રજમ્ ॥5॥ અથાધ્યા॒ત્મમ્ । અધરા હનુઃ પૂ᳚ર્વરૂ॒પમ્ । ઉત્તરા હનુરુત્ત॑રરૂ॒પમ્ । વાક્સં॒ધિઃ । જિહ્વા॑ સંધા॒નમ્ । ઇત્યધ્યા॒ત્મમ્ । ઇતીમા મ॑હાસ॒ગ્-મ્॒હિ॑તાઃ ॥ ય એવમેતા મહાસગ્-મ્હિતા વ્યાખ્યા॑તા વે॒દ । સંધીયતે પ્રજ॑યા પ॒શુભિઃ । બ્રહ્મવર્ચસેનાન્નાદ્યેન સુવર્ગ્યેણ॑ લોકે॒ન ॥6॥

યશ્છંદ॑સામૃષ॒ભો વિ॒શ્વરૂ॑પઃ । છંદો॒ભ્યોઽધ્ય॒મૃતા᳚થ્સં બ॒ભૂવ॑ । સ મેંદ્રો॑ મે॒ધયા᳚ સ્પૃણોતુ । અ॒મૃત॑સ્ય દેવ॒ધાર॑ણો ભૂયાસમ્ । શરી॑રં મે॒ વિચ॑ર્-ષણમ્ । જિ॒હ્વા મે॒ મધુ॑મત્તમા । કર્ણા᳚ભ્યં॒ ભૂરિ॒વિશ્રુ॑વમ્ । બ્રહ્મ॑ણઃ કો॒શો॑ઽસિ મે॒ધયાઽપિ॑હિતઃ । શ્રુ॒તં મે॑ ગોપાય । આ॒વહં॑તી વિતન્વા॒ના ॥7॥ કુ॒ર્વા॒ણા ચીર॑મા॒ત્મનઃ॑ । વાસાગ્-મ્॑સિ॒ મમ॒ ગાવ॑શ્ચ । અ॒ન્ન॒પા॒ને ચ॑ સર્વ॒દા । તતો॑ મે॒ શ્રિય॒માવ॑હ । લો॒મ॒શાં પ॒શુભિ॑સ્સ॒હ સ્વાહા᳚ । આમા॑યંતુ બ્રહ્મચા॒રિણ॒સ્સ્વાહા᳚ । વિમા॑ઽઽયંતુ બ્રહ્મચા॒રિણ॒સ્સ્વાહા᳚ । પ્રમા॑ઽઽયંતુ બ્રહ્મચા॒રિણ॒સ્સ્વાહા᳚ । દમા॑યંતુ બ્રહ્મચા॒રિણ॒સ્સ્વાહા᳚ । શમા॑યંતુ બ્રહ્મચા॒રિણ॒સ્સ્વાહા᳚ ॥8॥ યશો॒ જને॑ઽસાનિ॒ સ્વાહા᳚ । શ્રેયા॒ન્॒ વસ્ય॑સોઽસાનિ॒ સ્વાહા᳚ । તં ત્વા॑ ભગ॒ પ્રવિ॑શાનિ॒ સ્વાહા᳚ । સ મા॑ ભગ॒ પ્રવિ॑શ॒ સ્વાહા᳚ । તસ્મિં᳚થ્સ॒હસ્ર॑શાખે । શ્રેયા॒ન્॒ વસ્ય॑સોઽસાનિ॒ સ્વાહા᳚ । તં ત્વા॑ ભગ॒ પ્રવિ॑શાનિ॒ સ્વાહા᳚ । સ મા॑ ભગ॒ પ્રવિ॑શ॒ સ્વાહા᳚ । તસ્મિં᳚થ્સ॒હસ્ર॑શાખે । નિ ભ॑ગા॒ઽહં ત્વયિ॑ મૃજે॒ સ્વાહા᳚ । યથાઽઽપઃ॒ પ્રવ॑તા॒ઽઽયંતિ॑ । યથા॒ માસા॑ અહર્જ॒રમ્ । એવં॒ માં બ્ર॑હ્મચા॒રિણઃ॑ । ધાત॒રાયં॑તુ સ॒ર્વત॒સ્સ્વાહા᳚ । પ્ર॒તિ॒વે॒શો॑ઽસિ॒ પ્ર મા॑ ભાહિ॒ પ્ર મા॑ પદ્યસ્વ ॥9॥

ભૂર્ભુવ॒સ્સુવ॒રિતિ॒ વા એ॒તાસ્તિ॒સ્રો વ્યાહૃ॑તયઃ । તાસા॑મુ હ સ્મૈ॒ તાં ચ॑તુ॒ર્થીમ્ । માહા॑ચમસ્યઃ॒ પ્રવે॑દયતે । મહ॒ ઇતિ॑ । તદ્બ્રહ્મ॑ । સ આ॒ત્મા । અંગા᳚ન્ય॒ન્યા દે॒વતાઃ᳚ । ભૂરિતિ॒ વા અ॒યં લો॒કઃ । ભુવ॒ ઇત્યં॒તરિ॑ક્ષમ્ । સુવ॒રિત્ય॒સૌ લો॒કઃ ॥10॥ મહ॒ ઇત્યા॑દિ॒ત્યઃ । આ॒દિ॒ત્યેન॒ વાવ સર્વે॑ લો॒કા મહી॑યંતે । ભૂરિતિ॒ વા અ॒ગ્નિઃ । ભુવ॒ ઇતિ॑ વા॒યુઃ । સુવ॒રિત્યા॑દિ॒ત્યઃ । મહ॒ ઇતિ॑ ચં॒દ્રમાઃ᳚ । ચં॒દ્રમ॑સા॒ વાવ સર્વા॑ણિ॒ જ્યોતીગ્-મ્॑ષિ॒ મહી॑યંતે । ભૂરિતિ॒ વા ઋચઃ॑ । ભુવ॒ ઇતિ॒ સામા॑નિ । સુવ॒રિતિ॒ યજૂગ્-મ્॑ષિ ॥11॥ મહ॒ ઇતિ॒ બ્રહ્મ॑ । બ્રહ્મ॑ણા॒ વાવ સર્વે॑ વે॒દા મહી॑યંતે । ભૂરિતિ॒ વૈ પ્રાણઃ । ભુવ॒ ઇત્ય॑પા॒નઃ । સુવ॒રિતિ॑ વ્યા॒નઃ । મહ॒ ઇત્યન્નમ્᳚ । અન્ને॑ન॒ વાવ સર્વે᳚ પ્રા॒ણા મહી॑યંતે । તા વા એ॒તાશ્ચત॑સ્રશ્ચતુ॒ર્ધા । ચત॑સ્રશ્ચતસ્રો॒ વ્યાહૃ॑તયઃ । તા યો વેદ॑ । સ વે॑દ॒ બ્રહ્મ॑ । સર્વે᳚ઽસ્મૈ દે॒વા બ॒લિમાવ॑હંતિ ॥12॥

સ ય એ॒ષો᳚ઽંતર્-હૃ॑દય આકા॒શઃ । તસ્મિ॑ન્ન॒યં પુરુ॑ષો મનો॒મયઃ॑ । અમૃ॑તો હિર॒ણ્મયઃ॑ । અંત॑રેણ॒ તાલુ॑કે । ય એ॒ષ સ્તન॑ ઇવાવ॒લંબ॑તે । સેં᳚દ્રયો॒નિઃ । યત્રા॒સૌ કે॑શાં॒તો વિવર્ત॑તે । વ્ય॒પોહ્ય॑ શીર્-ષકપા॒લે । ભૂરિત્ય॒ગ્નૌ પ્રતિ॑તિષ્ઠતિ । ભુવ॒ ઇતિ॑ વા॒યૌ ॥13॥ સુવ॒રિત્યા॑દિ॒ત્યે । મહ॒ ઇતિ॒ બ્રહ્મ॑ણિ । આ॒પ્નોતિ॒ સ્વારા᳚જ્યમ્ । આ॒પ્નોતિ॒ મન॑સ॒સ્પતિમ્᳚ । વાક્પ॑તિ॒શ્ચક્ષુ॑શ્પતિઃ । શ્રોત્ર॑પતિર્વિ॒જ્ઞાન॑પતિઃ । એ॒તત્તતો॑ ભવતિ । આ॒કા॒શશ॑રીરં॒ બ્રહ્મ॑ । સ॒ત્યાત્મ॑ પ્રા॒ણારા॑મં॒ મન॑ આનંદમ્ । શાંતિ॑સમૃદ્ધ-મ॒મૃતમ્᳚ । ઇતિ॑ પ્રાચીન યો॒ગ્યોપા᳚સ્સ્વ ॥14॥

પૃ॒થિ॒વ્યં॑તરિ॑ક્ષં॒ દ્યૌર્દિશો॑ઽવાંતરદિ॒શાઃ । અ॒ગ્નિર્વા॒યુરા॑દિ॒ત્યશ્ચં॒દ્રમા॒ નક્ષ॑ત્રાણિ । આપ॒ ઓષ॑ધયો॒ વન॒સ્પત॑ય આકા॒શ આ॒ત્મા । ઇત્ય॑ધિભૂ॒તમ્ । અથાધ્યા॒ત્મમ્ । પ્રા॒ણો વ્યા॒નો॑ઽપા॒ન ઉ॑દા॒નસ્સ॑મા॒નઃ । ચક્ષુ॒શ્રોત્રં॒ મનો॒ વાક્-ત્વક્ । ચર્મ॑ મા॒ગ્-મ્॒સગ્ગ્ સ્નાવાઽસ્થિ॑ મ॒જ્જા । એ॒તદ॑ધિવિ॒ધાય॒ ઋષિ॒રવો॑ચત્ । પાંક્તં॒ વા ઇ॒દગ્-મ્ સર્વમ્᳚ । પાંક્તે॑નૈ॒વ પાંક્તગ્ગ્॑ સ્પૃણો॒તીતિ॑ ॥15॥

ઓમિતિ॒ બ્રહ્મ॑ । ઓમિતી॒દગ્-મ્ સર્વમ્᳚ । ઓમિત્યે॒તદ॑નુકૃતિ હસ્મ॒ વા અ॒પ્યો શ્રા॑વ॒યેત્યાશ્રા॑વયંતિ । ઓમિતિ॒ સામા॑નિ ગાયંતિ । ઓગ્-મ્ શોમિતિ॑ શ॒સ્ત્રાણિ॑ શગ્-મ્સંતિ । ઓમિત્ય॑ધ્વ॒ર્યુઃ પ્ર॑તિગ॒રં પ્રતિ॑ગૃણાતિ । ઓમિતિ॒ બ્રહ્મા॒ પ્રસૌ॑તિ । ઓમિત્ય॑ગ્નિહો॒ત્રમનુ॑જાનાતિ । ઓમિતિ॑ બ્રાહ્મ॒ણઃ પ્ર॑વ॒ક્ષ્યન્ના॑હ॒ બ્રહ્મોપા᳚પ્નવા॒નીતિ॑ । બ્રહ્મૈ॒વોપા᳚પ્નોતિ ॥16॥

ઋતં ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । સત્યં ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । તપશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । દમશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । શમશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । અગ્નયશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । અગ્નિહોત્રં ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । અતિથયશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । માનુષં ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । પ્રજા ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । પ્રજનશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । પ્રજાતિશ્ચ સ્વાધ્યાયપ્રવ॑ચને॒ ચ । સત્યમિતિ સત્યવચા॑ રાથી॒તરઃ । તપ ઇતિ તપોનિત્યઃ પૌ॑રુશિ॒ષ્ટિઃ । સ્વાધ્યાયપ્રવચને એવેતિ નાકો॑ મૌદ્ગ॒લ્યઃ । તદ્ધિ તપ॑-સ્તદ્ધિ॒ તપઃ ॥17॥

અ॒હં વૃ॒ક્ષસ્ય॒ રેરિ॑વા । કી॒ર્તિઃ પૃ॒ષ્ઠં ગિ॒રેરિ॑વ । ઊ॒ર્ધ્વપ॑વિત્રો વા॒જિની॑વ સ્વ॒મૃત॑મસ્મિ । દ્રવિ॑ણ॒ગ્-મ્॒ સવ॑ર્ચસમ્ । સુમેધા અ॑મૃતો॒ક્ષિતઃ । ઇતિ ત્રિશંકોર્વેદા॑નુવ॒ચનમ્ ॥18॥

વેદમનૂચ્યાચાર્યોઽંતેવાસિન-મ॑નુશા॒સ્તિ । સત્યં॒ વદ । ધર્મં॒ ચર । સ્વાધ્યાયા᳚ન્મા પ્ર॒મદઃ । આચાર્યાય પ્રિયં ધનમાહૃત્ય પ્રજાતંતું મા વ્ય॑વચ્છે॒થ્સીઃ । સત્યાન્ન પ્રમ॑દિત॒વ્યમ્ । ધર્માન્ન પ્રમ॑દિત॒વ્યમ્ । કુશલાન્ન પ્રમ॑દિત॒વ્યમ્ । ભૂત્યૈ ન પ્રમ॑દિત॒વ્યમ્ । સ્વાધ્યાયપ્રવચનાભ્યાં ન પ્રમ॑દિત॒વ્યમ્ ॥19॥ દેવપિતૃકાર્યાભ્યાં ન પ્રમ॑દિત॒વ્યમ્ । માતૃ॑દેવો॒ ભવ । પિતૃ॑દેવો॒ ભવ । આચાર્ય॑દેવો॒ ભવ । અતિથિ॑દેવો॒ ભવ । યાન્યનવદ્યાનિ॑ કર્મા॒ણિ । તાનિ સેવિ॑તવ્યા॒નિ । નો ઇ॑તરા॒ણિ । યાન્યસ્માકગ્-મ્ સુચ॑રિતા॒નિ । તાનિ ત્વયો॑પાસ્યા॒નિ ॥20॥ નો ઇ॑તરા॒ણિ । યે કે ચાસ્મચ્છ્રેયાગ્-મ્॑સો બ્રા॒હ્મણાઃ । તેષાં ત્વયાઽઽસને ન પ્રશ્વ॑સિત॒વ્યમ્ । શ્રદ્ધ॑યા દે॒યમ્ । અશ્રદ્ધ॑યાઽદે॒યમ્ । શ્રિ॑યા દે॒યમ્ । હ્રિ॑યા દે॒યમ્ । ભિ॑યા દે॒યમ્ । સંવિ॑દા દે॒યમ્ । અથ યદિ તે કર્મવિચિકિથ્સા વા વૃત્તવિચિકિ॑થ્સા વા॒ સ્યાત્ ॥21॥ યે તત્ર બ્રાહ્મણા᳚સ્સંમ॒ર્-શિનઃ । યુક્તા॑ આયુ॒ક્તાઃ । અલૂક્ષા॑ ધર્મ॑કામા॒સ્સ્યુઃ । યથા તે॑ તત્ર॑ વર્તે॒રન્ન્ । તથા તત્ર॑ વર્તે॒થાઃ । અથાભ્યા᳚ખ્યાતે॒ષુ । યે તત્ર બ્રાહ્મણા᳚સ્સંમ॒ર્-શિનઃ । યુક્તા॑ આયુ॒ક્તાઃ । અલૂક્ષા॑ ધર્મ॑કામા॒સ્સ્યુઃ । યથા તે॑ તેષુ॑ વર્તે॒રન્ । તથા તેષુ॑ વર્તે॒થાઃ । એષ॑ આદે॒શઃ । એષ ઉ॑પદે॒શઃ । એષા વે॑દોપ॒નિષત્ । એતદ॑નુશા॒સનમ્ । એવમુપા॑સિત॒વ્યમ્ । એવમુચૈત॑દુપા॒સ્યમ્ ॥22॥

શં નો॑ મિ॒ત્રશ્શં વરુ॑ણઃ । શં નો॑ ભવત્વર્ય॒મા । શં ન॒ ઇંદ્રો॒ બૃહ॒સ્પતિઃ॑ । શં નો॒ વિષ્ણુ॑રુરુક્ર॒મઃ । નમો॒ બ્રહ્મ॑ણે । નમ॑સ્તે વાયો । ત્વમે॒વ પ્ર॒ત્યક્ષં॒ બ્રહ્મા॑સિ । ત્વામે॒વ પ્ર॒ત્યક્ષં॒ બ્રહ્માવા॑દિષમ્ । ઋ॒તમ॑વાદિષમ્ । સ॒ત્યમ॑વાદિષમ્ । તન્મામા॑વીત્ । તદ્વ॒ક્તાર॑માવીત્ । આવી॒ન્મામ્ । આવી᳚દ્વ॒ક્તારમ્᳚ । ઓં શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॑ ॥

॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ શ્રી કૃષ્ણાર્પણમસ્તુ ॥

********